De trots van de stad in het Centraal Museum

Toen ik hoorde over de tentoonstelling over de Domtoren in het Centraal Museum, wist ik meteen dat ik daar naartoe moest. Utrecht kan niet zonder die toren en ik ook niet. Als je Hartje Utrecht ook op Instagram volgt, dan weet je misschien dat ik daar de hashtag #diedomdaar in het leven geroepen heb, om zo veel mogelijk mensen aan te sporen foto’s te maken van die mooie dame. Oh ja. Nog iets dat je misschien weet als je mij al wat langer volgt. Ondanks dat de Domtoren eigenlijk een enorm fallussymbool is, is ze voor mij een grande dame. Vrouwelijk.

Trots van de stad

Dus toen het Centraal Museum mij uitnodigde om hun tentoonstelling Trots van de stad te komen bezoeken, was ik meteen het volgende vrije moment in de nieuwe expositiezalen in de voormalige paardenstallen te vinden. Ik twijfelde nog een klein beetje of ze me wel iets nieuws zouden kunnen vertellen over de Domtoren, maar dat is gelukt. De tentoonstelling neemt je mee vanaf het moment dat het Domkapittel besloot dat de toren gebouwd moest worden tot aan nu, en gebruikt daarvoor allerlei verschillende manier van vertellen. Ik zal niet alles verklappen en jullie hier ook niet de hele geschiedenis van deze bijzondere toren uit de doeken doen, maar ik heb wel wat foto’s gemaakt van dingen die mij opvielen en die ik leuk vond.

Bij binnenkomst werd ik meteen verrast door een gigantische animatie van een dag tijdens de bouw van de Domkerk, 15 september 1441 om precies te zijn. Terwijl je uitkijkt op een stad waarin keihard gewerkt wordt, hoor je de geluiden die in de straten geklonken moeten hebben meer dan 500 jaar geleden.

Op veel religieuze schilderijen uit de middeleeuwen prijkt de Domtoren, ook al was de geschilderde stad niet Utrecht.

“Saturnusraket tegen de Dom” staat er op het bordje onder deze te gekke foto. Dat riep eigenlijk alleen maar meer vragen op. Gelukkig hebben we Google. Die wist mij te vertellen dat Chriet Titulaer in 1986 ruimtevaartmanifestatie Space ’86 organiseerde in de Jaarbeurs. En hoe promoot je die beter dan door een Saturnusraket op ware grootte tegen de Domtoren aan te zetten?

Ruim zestig jaar lang bouwen aan zo’n grote toren kostte natuurlijk bakken met geld. Het grootste deel hiervan kwam van gelovigen via iets dat de aflatenhandel heet. Ik had er als ongelovige nog nooit van gehoord, maar het komt er op neer dat als je geld gaf voor de bouw van de Domtoren, je minder lang in het vagevuur hoefde te branden. Je kreeg bij betaling zelfs een brief mee waarin een jaar en 40 dagen vagevuurvermindering beloofd werd. Maarten Luther schafte deze hele handel in 1517 af, waardoor de bouw in 1529 even helemaal stil kwam te liggen vanwege geldnood.

In de tentoonstelling is ook een heel toffe animatie te vinden waarin je de zestig jaar dat er aan de Domtoren gebouwd is, doorloopt in twee minuten. Ieder jaar duurt twee seconden en je ziet heel mooi hoe de toren langzaam vorm krijgt en de bouw ook twee keer stil komt te liggen.

Ooit was de toren rood met wit geschilderd, de kleuren van Utrecht en Sint-Maarten, aan wie de gehele Domkerk gewijd is. Als je goed kijkt, zie je de verf op sommige stenen nog zitten. Het ziet er eigenlijk wel vrolijk uit. Misschien tijd om haar weer een kleurtje te geven?

De tentoonstelling vertelt je ook over de momenten dat het even niet zo goed ging met de Domtoren. Het bekendste verhaal is waarschijnlijk die over de storm in 1674 die toentertijd de bijnaam schrickelik tempeest kreeg. Op de Buienradar zoals wij die vandaag de dag kennen, zie je de verwoestende storm over het land trekken. In Utrecht richt de storm een gigantische ravage aan. Domkerk en Domtoren raken van elkaar gescheiden doordat het middenschip compleet instort. De grande dame is echter fier overeind blijven staan, maar ze zou nooit meer herenigd worden met haar kerk. De tentoonstelling laat ook de prachtige prenten zien die Herman Saftleven maakte van de ruïnes, in levensgroot indrukwekkend formaat.

Ook aan een niet zo fraai deel in de geschiedenis van de Domtoren en onze stad wordt in de tentoonstelling aandacht besteed: de zwaarste homovervolging die Nederland ooit gekend heeft. Die begon met een akkefietje in de Domtoren. De torenkoster in 1711 hield namelijk nogal van een borreltje en kon daarom geen orde houden over de toren. Iedereen liep maar in en uit. Om zijn eigen hachje te redden verlinkte hij twee mannen die hij eerder betrapt had op seks in de toren. De mannen werden onmiddellijk opgepakt. Dit gaf het startsein voor het veroordelen van vele homo’s in Nederland waarvan sommigen zelfs de doodstraf kregen.

Zelf aan de slag

Zoals bij iedere tentoonstelling in het Centraal Museum kun je ook zelf aan de slag. Zo hier en daar kom je al wel een interactief onderdeel tegen, maar aan het einde van de tweede zaal vind je een werkplaats waar je met een 3D-pen zelf miniatuur Domtorentjes kunt maken.

Daar hadden Elger en ik helaas geen tijd voor, maar het lukte ons nog wel om een houten maquette van de Domtoren in elkaar te puzzelen. (Ik denk dat dit onderdeel eigenlijk voor kinderen bedoeld is, maar ik verander in een museum regelmatig in een klein kind.)

Ik verlaat het Centraal Museum nooit zonder nog even te genieten van de prachtige binnentuin.

Win 2 tickets

Ben je door mijn verhaal en foto’s enthousiast geworden? Heel goed, dat was de bedoeling. De tentoonstelling is nog tot zondag 2 oktober 2016 te bezoeken en ik kan je echt aanraden dat te doen. Ook met kinderen is dit een heel leuk uitje want er is een speciale familieroute met allemaal leuke opdrachten. En je kunt 2 gratis tickets winnen, samen met De Leckere speciaalbiertjes ‘Trots van de Stad’ inclusief glas en een A3-illustratie van Utrecht door Fedor van Rossem. Hoe? Door een foto te maken van jouw uitzicht op die prachtige Domtoren en die op Instagram of Facebook te delen. Vergeet niet het Centraal Museum erin te taggen om kans te maken. Meer over deze actie lees je op het Instagram account of de Facebook pagina van het Centraal Museum. (En als je nou ook even #diedomdaar bij je foto zet, zie ik hem ook voorbij komen. Vind ik leuk!)

Centraal Museum
Agnietenstraat 1
3512 XA Utrecht

Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 11.00 tot 17.00 uur

Website
Kaartje